Teatr "Baj Pomorski":SPOTKANIA XVII Międzynarodowy Festiwal Teatrów Lalek

Przez siedem festiwalowych dni będzie można obejrzeć 14 przedstawień konkursowych w dwóch nurtach: dla dzieci (przedstawienia poranne) oraz młodzieży i dorosłych (przedstawienie wieczorne). Wystąpią zespoły teatralne z Czech, Hiszpanii, Litwy, Słowacji, Ukrainy, Włoch i Polski. Poza konkursem zaprezentowane będą dwa przedstawienia „Baja Pomorskiego” – Jaskółeczka i Słowik, spektakle studentów Wydziału Sztuki Lalkarskiej Akademii Teatralnej w Białymstoku i Wydziału Lalkarskiego PWST we Wrocławiu. Wydarzeniem towarzyszącym SPOTKANIOM będą obchody jubileuszu 65-lecia teatru (15-16 października). Z tej okazji pod hasłem „Zajrzyj do teatralnej szafy” odbędą się specjalne prezentacje przedstawień, wystawy, zwiedzanie teatru, akcje artystyczne dla dzieci oraz promocja książki poświęconej Stanisławowi Stapfowi, dyrektorowi toruńskiej sceny lalkowej w latach 1950-1960 (autor: Władysław Owczarzak).

Rodzina i dziecko dzisiaj
Ważnym nurtem tegorocznych SPOTKAŃ będą przedstawienia zrealizowane w ramach międzynarodowego projektu teatralnego „Latający Festiwal – Rodzina i dziecko we współczesnej Europie”. Zobaczymy cztery różne refleksje wokół tematu projektu. W bajkowej opowieści o leśnych skrzatach („Plemię z wielkiego lasu”, Kaunas Puppet Theatre, Kowno Litwa) będzie można podejrzeć sympatyczną rodzinę, w której, jak u ludzi, rodzice próbują nauczyć świata stosując czasami zbyt wiele zakazów i nakazów, a dzieci – po prostu marzą o poszukiwaniu przygód w tajemniczych miejscach. Pewnego dnia wyruszają w głąb leśnych kniei….. Jest to sztuka o najpiękniejszym obowiązku, bez którego nasze życie wiele straciłoby na wartości – o umiejętności dbania o innych. O innej rodzinie - lisów, opowiedzą aktorzy Akademickiego Teatru Lalek (Iwano-Frankowsk, Ukraina) w przedstawieniu „Ludwig i Tutta”. Główny bohater, młody lis Ludwik, zaczyna odkrywać świat i poznawać jego zasady. Lubi jednak przyjaźnić się ze zwierzętami, które raczej unikają towarzystwa lisów. Dziwnym zrządzeniem losu poznaje piękną Tuttę, młodą kurkę. Czy taka przyjaźń jest możliwa? Jak respektować i szanować wybory dzieci? Jak być z nimi blisko podczas ich drogi do dojrzałości? - to pytania, które stawiają twórcy rodzicom.
Świat dziecięcej fantazji powoła na scenie Stare Divadlo Karola Spišaka z Nitry („Czintet, albo morze na końcu świata”). Główna bohaterka przedstawienia wymyśla grę o nazwie Czintet, w którą nieoczekiwanie przenosi się jej młodszy brat. Żeby go odnaleźć musi sama przekroczyć granice realności. Ponieważ tworząc grę nie określiła wszystkich jej reguł, będzie musiała korzystać ze swej pomysłowości i intuicji. Pomagają jej w tym przyjaciele i zwierzęta. Również na granicy jawy i snu rozgrywać się będzie „Dziewczyna z pomarańczami” wg słynnej powieści Jostein Gaarder. Divadlo Loutek z Ostravy (Czechy) zaprezentuje inscenizację opartą na połączeniu lalkowych i aktorskich środków gry. George znajduje niezwykły list, którego nadawcą jest nieżyjący od lat ojciec. Młody chłopak dowiaduje się o miłości ojca do tajemniczej Dziewczyny z Pomarańczami. Inspirowany listem usiłuje sprostać pytaniom ojca i przekroczyć granicę czasu i śmierci.

Od teatru inicjacyjnego do poważnych pytań

Jednym z ważnych nurtów współczesnego teatru dla małego widza są przedstawienia dla publiczności do 3 roku życia, które we Włoszech, Austrii, Niemczech mają już swoją tradycję. Niewiele jeszcze polskich teatrów lalkowych ma w swoim repertuarze takie propozycje, a są one cenną częścią procesu wkraczania dziecka w świat kultury. Na tegorocznych SPOTKANIACH z taką propozycją wystąpi Olsztyński Teatr Lalek. W „Od ucha do ucha” prostymi środkami teatralnymi, za pomocą dźwięku, ruchu aktorzy opowiadają o różnych częściach ciała: ciekawskich oczach, podsłuchujących uszach, kichającym nosie, czy najedzonym brzuchu. Dzieci uczą się patrzeć i słuchać, etiudy bazują bowiem na zmysłowym poznaniu świata.
Baśń naturalnie przynależy do teatru lalkowego, ale można ją opowiadać na wiele nietypowych sposobów i w zaskakującej scenerii. Słynny czeski reżyser, Jakub Krofta w inscenizacji „Złotowłosej” przenosi widzów do kuchni. Wśród garnków, mikserów, łyżek, przy zapachu smażonej cebulki mistrzowie kucharskiego rzemiosła zaczynają opowieść o Złotowłosej. Całą historią nasycają humorem, lekkością i muzycznością, która bierze się wprost ze wspaniale zgranych dźwięków kuchennych przedmiotów.
Do ciekawych współczesnych propozycji teatralnych dla małego i młodego widza należeć będą również „Janosik” Teatru Lalka oraz „Pod-grzybek” Białostockiego Teatru Lalek. „Janosik” to efekt nowego odczytania mitu słynnego polsko-słowacko-czeskiego rozbójnika przez Michała Walczaka i Łukasza Kosa. Ich realizacja jest daleka od utrwalonego stereotypu Janosika, dowcipnie umieszcza go w kontekście bliskim dzisiejszemu odbiorcy kultury – superbohaterów, uczy krytycznego myślenia i odkrywa w jego historii do dziś aktualną ludzką potrzebę poszukiwania autorytetów i rzeczników sprawiedliwości. W krąg poważnych dziecięcych pytań wprowadza „Pod-Grzybek” Białostockiego Teatru Lalek. Sztuka opowiada historię Małego Lisa, któremu ciężko pogodzić się ze śmiercią dziadka i pragnie zostać z nim „po tej drugiej stronie”. Co ciekawie, nie ma w tej historii strachu, napięcia, lęku. O sprawach ostatecznych twórcy rozmawiają z dzieckiem jego językiem, ciepło, z dużą dozą humoru, przez proste skojarzenia, które „oswajają” trudne sytuacje.

Na pograniczu życia i śmierci

Różne graniczne światy, między życiem i śmiercią, realnością i fantazją, jawą i snem powoływać będą tegoroczne przedstawienia festiwalowe dla dorosłych. Teatro del Carretto z Włoch przejedzie do Torunia z „Hamletem”. Reżyserka, Maria Graziani, czyta dramat Hamleta jako rodzaj snu powtórnie przeżywanego i proponuje interpretację psychoanalityczną, skupioną wokół pytań egzystencjalnych. Włoski zespół łączy estetykę arlekinady z teatrem lalek i pantomimą, nasycając dzieje szekspirowskiego bohatera tragifarsowymi obrazami. „Statek Błaznów” Teatru Wierszalin zabierze widzów w podróż na Wyspy Szczęśliwości. Piotr Tomaszuk sięgnął po dopiero niedawno przetłumaczony na język polski renesansowy poemat Sebastiana Branta i przełożył moralitetowy tekst na język współczesny. Pokazał ludzi, którzy dla tytułu króla błaznów i obietnicy wiecznej szczęśliwości posuwają się do wszelkiej niegodziwości i grzechu, demaskując niezmienność tej ludzkiej skłonności.
Poetyka absurdu, czarny humor określają świat powołany w „Klątwie Poego” hiszpańskiego Teatro Corsario. Zespół gościł już na SPOTKANIACH w 2008 roku (z przedstawieniem „Gdy słychać wycie”). Tym razem czerpiąc z Edgara Alana Poe stworzyli niepokojącą opowieść z pogranicza jawy i koszmarnego snu. Młody Edgar, nieszczęśliwie zakochany w Annabel Lee, styka się w tej rzeczywistości z dziwnymi sytuacjami, jak choćby straszącą nożem szaloną małpą. Żywioł absurdu jest również domeną przedstawienia „Lis” z Białostockiego Teatru Lalek. Główny bohater – Lis – budzi się pewnego dnia i z przerażeniem stwierdza, że jest pusty, ma wypatroszony środek. A więc umarł? W krzywym zwierciadle, żartobliwie Lis przygląda się swemu życiu przez pryzmat śmierci i odkrywa przed widzami raz po raz ważne i głębokie treści. Z inspiracji postacią i twórczością Bruno Schulza powstała Historia występnej wyobraźni Teatru Lalki i Aktora "Pinokio" z Łodzi. Luźno powiązane sytuacje, marzenia, wspomnienia z dzieciństwa, zapamiętane obrazy związane z ojcem są próbą zapisu Księgi życia. Opowieść toczy się w wyłącznie poprzez ruch aktorów i animowanych przez nich lalek w intrygującej scenerii, którą tworzą m. in. animacje kart księgi. Teatralną interpretację losu Joanny d’Arc zaprezentuje na festiwalu Teatr Lalki Aktora Ateneum z Katowic. Reżyser i autor adaptacji, Karel Brožek oparł się przede wszystkim na sztuce Jeana Anouilha „Skowronek”, dopełniając obraz słynnej Dziewicy z Orleanu motywami z twórczości Schillera, Shawa, Claudela. W historii Joanny d’Arc dostrzegł przejmującą prawdę o tym, że człowieka zniszczyć można na wiele sposobów i czyni się to niezmiennie od wieków.

Wśród wydarzeń towarzyszących festiwalowi będą warsztaty dla rodziców i dzieci, warsztaty dla młodzieży. Po raz siódmy odbędzie się Przegląd Twórczości Teatralnej Osób Niepełnosprawnych, na którym wystąpi osiem zespołów. Już tradycyjnie ubogaceniem festiwalowych wrażeń będzie Akcja. Animacja. Prezentacja (pokazy multimedialne), podczas których będzie można obejrzeć animacje Mariusza Wilczyńskiego, Roberta Sowy, filmy nagrodzone na MIĘDZYNARODOWYM FESTIWALU FILMÓW ANIMOWANYCH ANIMATOR w Poznaniu. Podczas wieczorów festiwalowych w teatralnej kawiarni wystąpią: Zespół Disparates z Torunia, Chorzy na Odrę, Bubliczki Cashubian Klezmer Band i aktorzy Teatru „Baj Pomorski”.

Tegoroczne spektakle oceniać będą trzy grona jurorów. Jury Profesjonalne, w którego skład wchodzą: Agnieszka Koecher-Hensel, Grzegorz Janikowski, Janusz R. Kowalczyk, Tomasz Mościcki, Wiesław Kowalski, przyzna Nagrodę GRAND PRIX oraz nagrody za reżyserią, scenografia, muzykę, nagrody aktorskie. Osobną Nagrodę Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego dla najlepszego przedstawienia dla dzieci przyzna Jury Dziecięce złożone z pięciorga uczniów szkół z regionu. Nagrodę im. J. Wilkowskiego przyzna jury ZASP-u. Źródło:Marzenna Wiśniewska, "BajPomorski"

Bilety:
Dorośli – 20 zł
Dzieci – 15 zł
Pokazy studentów – 5 zł
Karnet duży dla dorosłych – 100 zł (wszystkie przedstawienia dla dorosłych)
Karnet mały (3 wybrane przedstawienia dla dorosłych) – 30 zł
www.bajpomorski.art.pl; www.flyingfestival.eu